ناحیه نوآوری و اهداف آن
بر اساس تعاریف، نواحی نوآوری مکان‌هایی هستند که برای جذب افراد کارآفرین، بااستعداد، مشاغل دانش‌بنیان و سرمایه‌گذاری‌ها طراحی‌شده‌اند و با توسعه و ترکیب مجموعه‌ای از دارایی‌های زیربنایی، نهادی، علمی، فناوری، آموزشی و اجتماعی به همراه ارائه خدمات باارزش افزوده می‌توان به نتایجی همچون توسعه اقتصادی و رفاه پایدار برای جامعه رسید.
در این مقاله معانی مختلف پارک علم و فناوری موردبررسی قرار خواهد گرفت. پارک علم و فناوری سازمانی است که توسط متخصصان حرفه‌ای مدیریت می‌شود و هدف اصلی این مجموعه افزایش سرمایه‌های جامعه خود از طریق ترویج فرهنگ نوآوری، رقابت‌پذیری مشاغل وابسته و مؤسسات دانش‌بنیان است.
پارک‌های علم و فناوری که از نوع کاملاً تخصصی نواحی نوآوری هستند، نقش اساسی در توسعه اقتصادی محیط خوددارند.
بسیاری از کشورهای اروپایی مانند هلند، اسپانیا و فرانسه سعی کردند، تا یکی از محورهای چشم‌انداز توسعه شهری خود را بر پایه اقتصاد دانش‌محور و به‌کارگیری عناصر مبتنی بر دانش قرار دهند.
ناحیه نوآوری
بر اساس تعریف ارائه‌شده در سایت IASP نواحی نوآوری مکان‌هایی هستند که برای جذب افراد کارآفرین، بااستعداد، مشاغل دانش‌بنیان و سرمایه‌گذاری‌ها طراحی‌شده‌اند، که با توسعه و ترکیب مجموعه‌ای از دارایی‌های زیربنایی، نهادی، علمی، فناوری، آموزشی و اجتماعی آنها به همراه ارائه خدمات باارزش افزوده، می‌توان به نتایجی همچون توسعه اقتصادی و رفاه پایدار برای جامعه رسید.
مدل‌های مختلفی از ناحیه‌های نوآوری (که به نام اختصاری AOI نیز شناخته می‌شود) وجود دارد- از مناطق یا شهرهای گسترده‌تر که در بخش‌هایی از این نواحی فعالیت‌های نوآورانه صورت می‌پذیرد، تا پروژه‌های متمرکز بر روی بخش‌های خاص مانند مناطق نوآوری، پارک‌های علوم، قطب‌های نوآوری و مواردی ازاین‌قبیل- به‌عنوان یک قابلیت مشترک، همة آنها دارای یک تیم مدیریتی هستند که وظیفه اجرای یک استراتژی مناسب برای رشد فعالیت‌های نوآورانه در ناحیه را دارند.
نقش پارک‌های علم و فناوری و نواحی نوآوری
پارک‌های علم و فناوری که از نوع کاملاً تخصصی نواحی نوآوری هستند، نقش اساسی در توسعه اقتصادی محیط خود دارند. آنها از طریق ترکیبی پویا و ابتکاری از سیاست‌ها، برنامه‌ها، فضا و امکانات با کیفیت و خدمات باارزش افزوده بالا:
- در یک شبکه جهانی کار می‌کنند که هزاران شرکت نوآور و مؤسسه تحقیقاتی در سراسر جهان را جمع‌آوری می‌کند، و بین‌المللی سازی شرکت‌های مقیم خود را آسان‌تر می‌کند.
- روند ایجاد مشاغل جدید را از طریق مراکز رشد و مکانیسم اسپین آف آسان‌تر می‌کنند و رشد شرکت‌های کوچک و متوسط را سرعت می‌بخشند.
- روی شرکت‌ها و مؤسسات تحقیقاتی و همچنین مردم، کارآفرینان و کارگذاران دانش، تمرکز می‌کنند.
- جریان علم و فناوری را در بین دانشگاه‌ها و شرکت‌ها را ایجاد و مدیریت می‌کنند.
- محیط‌هایی برای تقویت فرهنگ نوآوری، خلاقیت و کیفیت فراهم می‌کنند.
- ارتباط بین شرکت‌ها، کارآفرینان و تکنسین‌ها را آسان‌تر می‌کنند.
تاریخچه نواحی نوآوری و پارک‌های علم و فناوری
عموماً در کشورهایی که اقتصاد آنها به سمت اقتصاد دانش‌بنیان جهت‌گیری کرده است، شهرهای دانش‌بنیان یا دانش‌محور را توسعه داده‌اند که می‌توان در آنها نواحی نوآوری را مشاهده کرد.
بسیاری از کشورهای اروپایی مانند هلند، اسپانیا و فرانسه سعی کردند تا یکی از محورهای چشم‌انداز توسعه شهری خود را بر پایه اقتصاد دانش‌محور و به‌کارگیری عناصر مبتنی بر دانش قرار دهند. به‌این‌ترتیب این شهرها به دنبال مکان‌هایی بودند تا هویت نوآوری را در آنها وارد کنند تا بتوانند هم باعث رشد اقتصاد محلی و رشد اقتصادی آن شهر بشوند (برای مثال در بارسلونا از طریق ایجاد نواحی نوآوری بالغ بر 3000 تا 3500 شغل و کسب‌وکار جدید در شهر خود ایجاد شده است)، و هم با ایجاد ارزش افزوده اقتصادی در مناطق شهری زمینه‌ای را برای برندینگ و رقابت شهری فراهم کنند.
در واقع با ایجاد این مناطق، شهرها از روال سنتی خود اندکی فاصله می‌گیرند و با بهره‌گیری از الگوی برندینگ شهری که بر پایه اقتصاد دانش‌محور است حرکت جدیدی را شروع می‌کنند، مؤسسات جدیدی در خود به وجود می‌آورند و کسب‌وکارها و شتاب‌دهنده‌های جدیدی را ایجاد می‌کنند. عرصه این تحرک، پهنه‌های شهری است.
جمع‌بندی
در پایان می‌توان گفت: ناحیه نوآوری محدوده مشخصی از ناحیه شهری است که با هدف افزایش بیش‌ازپیش دانش حرکت می‌کند. البته ناحیه نوآوری تحت تأثیر شرایط جدید و مهم شتاب‌دهندگی مبتنی بر دانش یا نوآوری‌های مبتنی بر اقتصاد دانش‌محور قرار می‌گیرد.
منابع
- https://www.iasp.ws/
- Anna Nikina, Josep Pique, Luis Sanz and 25 Global Innovation Leaders, 2016, Areas of innovation in global world: concept and practice
این مقاله توسط روابط‌عمومی پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت‌مدرس تهیه و تدوین شده است.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.