چرا به طرح کسب‌وکار نیازمندیم؟
همان‌طور که در بخش کارآفرینی اشاره کردیم، راه‌اندازی یک کسب‌وکار ایده درخشانی است که با داشتن طرحی جامع باعث می‌شود از مزایای آن بهره ببرید و با مشکلات کمتری مواجه شوید. طرح کسب‌وکار (business plan) به فکرتان انسجام می‌دهد، ایده‌تان را سامان‌دهی می‌کند و با کمک آن می‌توانید راهکارهای بهتری را برای کسب‌وکارتان در نظر بگیرید.
با وجود طرح کسب‌وکار این فرصت را دارید تا احتمال شکست را به حداقل برسانید، در مورد تمام عناصر کسب‌وکارتان با تمرکز فکر کنید، برای چالش‌های پیش رو آماده باشید. طرح کسب‌وکار از شکست و از دست دادن واقعی سرمایه و زمان شما جلوگیری می‌کند و سرمایه‌گذار را متقاعد می‌کند تا ایده‌ی شما را جدی بگیرد.
با توجه به نوع و اهداف هر کسب‌وکاری، طرح آن نیز تغییر می‌کند و بنابراین به طور مشخص نمی‌توان گفت که طرح کسب‌وکار شامل چه بخش‌هایی است. قسمت‌هایی هم وجود دارد که می‌تواند در طرحی وجود داشته باشد یا در طرحی دیگر حذف شوند، اما به طور کلی شاید بتوان به موارد زیر اشاره کرد.
1- خلاصه اجرایی
2- شرح کسب و کار
3- راهبردهای بازار
4- تحلیل رقبا
5- برنامه طراحی و توسعه کسب و کار
6- عوامل اقتصادی-مالی شرکت
7- برنامه عملیاتی
8- منابع انسانی
9- پیوست‌ها
1-خلاصه اجرایی
خلاصه اجرایی (مدیریتی) نقاط کلیدی مربوط به هر بخش کسب‌وکار را بیان می‌کند و اولین قسمتی است که خواننده آن را مطالعه و بررسی می‌کند ضمن اینکه آخرین قسمت از یک طرح کسب‌وکار است که نهایی می‌شود. این خلاصه به خواننده امکان فهم کلی از فرآیند کسب‌وکار و حوزه فعالیت آن را می‌دهد و اهداف بلندمدت و روش دستیابی به آن‌ها را مشخص می‌کند.
خلاصه اجرایی در بهترین حالت باید در یک یا دو صفحه به صورت قانع‌کننده و جذاب تهیه شود تا مشکل کمبود وقت مدیران، سرمایه‌گذاران و مؤسسات اعتباري باعث نشود اهمیت آن را درک نکنند و اشتیاقی برای خواندنش نداشته باشند.
چون خلاصه مدیریتی، راهبرد کسب‌وکار شما را نشان می‌دهد، باید طوری تنظیم شود که بتواند نظر مخاطبان را جلب کند تا به بررسی ادامه طرح ترغیب شوند.
مطمئن شوید که سرمایه‌گذار در پایان خواندن خلاصه اجرایی (مدیریتی) از مقدار سودی که خواهد برد، آگاه می‌شود.
در تهیه خلاصه اجرایی (مدیریتی) باید توجه داشت که محتوای این بخش برای کسب‌وکاری که از قبل راه‌اندازی شده و کسب‌وکار نوپا و استارتاپ‌ها متفاوت است.
2- شرح کسب‌وکار
به طور کلی در این بخش موارد زیر را توضیح دهید:
- معرفی شرکت و نوع آن که شامل اطلاعات شرکت مانند نام و نوع سهامی بودن، محل شرکت، تاریخ ثبت شرکت، نام مدیرعامل و اعضای هیئت‌مدیره، سهامداران و درصد سهام هر کدام، سوابق مدیران، کارکنان کلیدی و سهامداران اصلی شرکت، منابع مالی، آدرس و شماره تلفن، اهداف، چشم‌انداز و مأموریت می‌شود.
- راهبردها (برنامه‌های تولید، فروش و خدمات) شامل برنامه‌هایی برای تحقق اهداف شرکت در بلندمدت است.
3- راهبردهای بازار
این قسمت یکی از ارکان مهم طرح است و در آن اندازه بازار و نرخ رشد آن تخمین زده می‌شود. ساختار و روند بازار (روند گذشته و روند مورد انتظار در آینده)، هزینه‌ها، میزان عرضه و تقاضا، حجم صادرات و واردات محصول بررسی می‌شود.
برنامه‌ریزی برای تعیین راهبردهای بازار برای ماندگاری شما در بازار پر از رقابت ضروری است؛ بنابراین باید به تغییرات محیط، مشتریان، فناوری و هر تغییر دیگر در محیط کسب‌وکار آگاه باشید و همگام با تغییرات، شرکت شما نیز برنامه‌ای برای تغییر داشته باشد؛ بنابراین:
-روندهای بازار مانند الگوهای جمعیتی، سلیقه و خواسته‌های مشتری و میزان درآمد خانواده را شناسایی کنید.
– حجم تقاضای کنونی بازار، سهم بازار محصول/خدمات خود از بازار هدف را تعیین کنید.
– تغییر بازار و تغییر رفتار مشتری را رصد کنید و رفتار مشتری و فرآیند خرید محصول/خدمات خود را در نظر بگیرید.
روی بازار هدف نیز متمرکز شوید. در شناسایی بازار هدف شما مشتریان خود را می‌شناسید، ضمن اینکه باید بدانید همه افراد در بازار هدف شما نمی‌گنجند. محصول شما باید به طور خاص برای خریدارانی با خصوصیات، ویژگی‌ها و موقعیت‌های خاص باشد.
بازار هدف روی جذب مشتریانی تمرکز می‌کند که مشتری واقعی محصول/خدمات شما هستند. به طور مثال اگر خدمت شما مربوط به خودرو است، می‌توانید بازار هدف خود را برای دارندگان خودروهای با قیمت متوسط یا صاحبان اتومبیل‌های لوکس در نظر بگیرید. با این کار راحت‌تر می‌توانید نتایج فعالیت‌های بازاریابی و فروش خود را ببینید.
برای شناخت دقیق‌تر مشتریان احتمالی و جذب آن‌ها موارد زیر قابل بررسی هستند:
- سطح تحصیلات مشتریان شما چقدر است؟
- برای محصول/خدمت شما چقدر حاضرند هزینه کنند؟
- محصول یا خدمت شما برای چه بازه سنی و چه گروهی مناسب است؟
- محصول یا خدمت شما چه خواسته یا نیازی از آن‌ها را برآورده می‌کند؟
4- تحلیل رقبا
یک سرمایه‌گذار باید دقیقاً بداند که چرا طرح و ایده شما نسبت به سایرین متفاوت است و یا چه ویژگی منحصربه‌فردی دارد. برای شناخت بیشتر رقبا عواملی مانند سهم بازار، مقایسه کیفی محصولات، میزان رشد، مقدار سرمایه، راهکارهای بازاریابی، نقاط قوت و ضعف، فناوری مورد استفاده، تهدیدها و فرصت‌ها و موقعیت مالی آن‌ها را در نظر بگیرید و با خود مقایسه کنید.
برای این کار باید دست به کار شوید و از اینترنت، انجمن‌ها و نشریات تخصصی، داده‌های مالی و حتی در نقش مشتری، اطلاعات جمع‌آوری، طبقه‌بندی و تحلیل کنید.
5- برنامه طراحی و توسعه کسب‌وکار
در این قسمت باید طرح‌های مربوط به توسعه محصول و نیاز بازار را توضیح دهید. آیا برنامه‌ای برای افزودن محصول/خدمت به محصول/خدمت فعلی دارید؟ چه سازوکاری برای دریافت بازخورد مشتریان دارید؟ چه سازوکاری برای خودارزیابی و بهبود مستمر دارید؟ پیش از تولید و توزیع محصول در بازار چه اقدامات پژوهشی انجام شده است؟ در حال حاضر چه برنامه‌ای برای توسعه محصول/خدمت فعلی دارید؟ شاخص‌های مورد نیاز هزینه- زمان برای توسعه محصول/خدمت کدامند؟ (سعی کنید در این مورد واقع‌بین باشید.)
6- عوامل اقتصادی-مالی شرکت
کلیدی‌ترین عامل در طرح کسب‌وکار، برنامه‌ریزی مالی است چرا که سرمایه‌گذار، وام‌دهنده یا شرکای شما به این بخش نگاه ویژه‌ای دارند.
با مشخص کردن برنامه مالی شما منابع مالی مورد نیاز برای اجرای طرح مشخص می‌کنید. مقدار نیاز به منابع مالی، زمان دریافت و بازپرداخت آن را نیز نشان می‌دهید. در برنامه مالی سوددهی و ریسک‌های محتمل را تعیین می‌کنید. اگر مقادیر تخمین زده شده، واقعی و قانع‌کننده باشند، تصمیم‌گیری برای مشارکت در سرمایه‌گذاری و نحوه تأمین مالی آسان خواهد شد.
شروع یک کسب‌وکار جدید و یا توسعه کسب‌وکار موجود، با سرمایه کافی موفق خواهد شد، پس منابع نقدی را شفاف بیان کنید.
جریان‌های ورودی و خروجی نقدینگی را نشان دهید. هزینه‌های جاری و هزینه‌های ثابت را مشخص و ثبت کنید.
در طرح خود صورت درآمد ناشی از فروش، سود ناخالص، گردش وجوه نقدی، صورتحساب سود و زیان و تراز مالی را مشخص کنید.
نسبت‌های مالی مانند نسبت‌های نقدینگی، کارایی، سودآوری و نسبت‌های توان مالی را با هدف مقایسه عملکرد کسب‌وکارتان با رقبا و بررسی تغییرات عملکردی کسب‌وکارتان تهیه کنید. تعیین نقطه سربه‌سر مالی، زمان رسیدن به نقطه سربه‌سر و حجم فروش مورد نظر نیز از مواردی است که باید مشخص شوند.
7- برنامه عملیاتی
مشخص کنید که کارکرد کسب‌وکار شما چطور در یک روند مستمر ادامه پیدا می‌کند. مسئولیت‌های مختلف گروه مدیریت و شرح وظایف هر بخش شرکت را به منظور تدارکات و آماده‌سازی مشخص کنید. زمان‌بندی‌ها را دقیق بیان کنید و سرمایه و هزینه‌هایی را که برای عملیات تجاری لازم است مشخص کنید.
8- منابع انسانی
موارد مربوط به منابع انسانی مانند تعداد کارمندان، مهارت‌ها و تخصص‌های آن‌ها، نیازهای خاص به مشاوران، نحوه ارتباط و کار کردن با آن‌ها در کنار نمودار سازمانی می‌تواند به مخاطب در پذیرش مفاهیم نیروی انسانی کمک کند.
هر کسب‌وکاری مستلزم داشتن منابع انسانی است اما برای بعضی کسب‌وکارهای دانش‌محور و نوآورانه، منابع انسانی اهمیت بیشتری دارند.
9- پیوست‌ها
در این بخش باید همه مستندات مورد نیاز را ارائه کنید، مانند تصاویر محصولات و خدمات، نمودارها، جدول‌ها، تعاریف، رزومه و سابقه کاری مدیران، قراردادها و مجوزها، گواهی‌ها، اجاره‌نامه‌ها، مدارک حقوقی، فهرست وکلا و حسابداران شرکت و هر مدرکی که در معرفی بهتر کسب‌وکار شما کمک می‌کند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.